Mehmet ŞimşekHer şey ABD kabinesinin Yemen saldırısını tartışmak için Signal mesajlaşma uygulamasını kullanmasıyla başladı. Mesajların sızdırılması ise bambaşka bir diplomatik krizin kapısını araladı. İngiliz ve Avrupalı yetkililer, özel mesajların sızdırılmasına hem kırgın hem de öfkeli.
Bazen sözde arkadaşlarınızın arkanızdan neler söylediğini bilmemek daha iyidir. Örneğin en yakın müttefikiniz size “acımasız” dediğinde ya da sizi “bedavacılık yapmakla” suçladığında ve asla nasıl harcanacağını bilmediğiniz bir şey için ödeme yapmanız gerektiğini söylediğinde.
Donald Trump’ın ABD hükümetindeki üst düzey isimler arasındaki, Yemen’deki Husilere karşı hava saldırıları planlandığına dair özel yazışmaların sızdırılması, İngiliz ve Avrupalı yetkililer ile diplomatlar arasında kırgınlık ve öfke karışımı tepkilere yol açtı.
‘AVRUPA’YI KURTARMAKTAN NEFRET EDİYORUM’
Çünkü yanlışlıkla üst düzey grup sohbetine eklenen The Atlantic’in baş editörüne göre, Başkan Yardımcısı JD Vance, esas olarak Avrupa ticaretini desteklemek için ticaret ve transferleri korumak amacıyla askeri harekât başlatarak “Avrupa’yı tekrar kurtarmaktan” nefret ettiğini söyledi. Savunma Bakanı Pete Hegseth, Vance’e şu yanıtı verdi: “Avrupa’nın bedavacılığına olan nefretini tamamen paylaşıyorum. Bu acınacak bir durum.”
Bir İngiliz diplomat, pazartesi gecesi ortaya çıkan sızıntıyı dehşet içinde okuduklarını ve bunu “çılgınlık” olarak nitelendirdiğini söyledi. Diplomat, bunun Vance’in ABD’nin Avrupa’ya karşı düşmanlığını iddialı bir biçimde ortaya koyduğubu belirtti. Yazışmaların herkes tarafından okunması bundan böyle Trump da dahil olmak üzere kabineyi daha sert bir konuma zorlayacak. Hatta atılacak adımlar “Vance’den daha zayıf görünmek istemedikleri” için gitgide daha çetrefilli bir incelemeden geçirilecek.
İngiliz bakanlar ve yetkililer yazışmaların kamuoyunda yarattığı zararı en aza indirmek için, ABD ile ittifakın güçlü olduğunu vurguladılar. Oysa muhalefete göre bu açıklama ABD’den gelmeliydi.
İngiltere’nin eski Savunma Bakanı Grant Shapps ise Trump yönetimindeki bazı kişilerin müttefikleri hakkında açıkça yeniden eğitilmeleri gerektiğini söyledi. Avrupa ordularının, İran destekli Husilerin ticari geçiş yollarını hedef alması sorunu için hiçbir şey yapmadığını söylemenin yanlış olduğunu vurguladı.
‘ABD UÇAKLARININ YAKITI İNGİLTERE’DEN’
Sızdırılan mesajlar arasında, Avrupa’nın ABD’ye askeri müdahale maliyetini nasıl “tazmin edeceği” hakkında bir konuşma bile vardı. Ayrıca, grup yazışmalarında ayrıntıları verilen planlı hava saldırıları, raporlara göre İngiliz yakıt ikmal uçakları tarafından desteklendi.
Shapps, X’te “Avrupa’nın güvenlik konusunda daha fazlasını yapması gerektiğine katılıyorum” yazdı. “Ancak Başbakan Starmer ABD’ye İngiltere’nin cephede liderlik ettiğini hatırlatmalı. Husilere karşı 4 saldırıya yetki verdim ve Kraliyet Donanması Kızıldeniz nakliyesini savundu. Kuvvetlerimiz ticareti korumak için hayatlarını riske attı. Washington’daki bazılarına bunların hatırlatılması gerekiyor.”
İngiliz muhalefet partisi Liberal Demokratlar’ın lideri Ed Davey ise şunları söyledi:
– JD Vance ve arkadaşları, dünyanın en güçlü askeri gücünden bahsetmenize gerek yok, bir grup sohbetini yönetmeye bile uygun değilsiniz. Bu, güvenlik servislerimizi onlarla paylaştığımız istihbarat konusunda tedirgin ediyor olmalı.
Avrupa’nın diğer bölgelerindeki diplomatlar arasında tepki tonu daha hüzünlüydü. Vance ve meslektaşlarının Avrupa’ya karşı kamuoyunda saldırgan bir tavır takınırken özelde daha sempatik davranmalarının nedeni artık ortaya çıktı.
“Kimsenin dinlemediğini düşündüklerinde Avrupa hakkında konuşma biçimlerini görmek bizi uyandırdı” diyen bir AB diplomatı; “Bu şaşırtıcı değil… Şimdi nasıl akıl yürütmelerini diplomatik olmayan tüm ihtişamıyla görüyoruz” ifadelerini kullandı.
‘GÜVEN OLMADAN İTTİFAK OLMAZ’
Bir başka AB diplomatı, tarihin Amerika’nın bir gün Avrupa için sağlam bir müttefik rolüne geri döneceğini daha önce kanıtladığını kabul etse de şunları ekledi:
– Şimdilik ve bazen güzel diplomatik sözlere rağmen, güven kırıldı… Güven olmadan ittifak olmaz. Bu yüzden Avrupa’nın çok daha fazlasını yapması gerektiğini düşünüyorum çünkü başka seçeneği yok.
*** POLITICO – Tim Ross , Esther Webber, Jacopo Barigazzi, Nicholas Vinocur
